Apple цахим эдийн засгийг шинэчлэх нь

Now Apple needs to reinvent the digital economy

Apps, more than the iPhone, have been revolutionary — and now we need another shift 

John Thornhill

Стив Жобс 2007 онд iPhone-ийг анх гаргахдаа “Энэ бол бүхнийг өөрчлөх хувьсгалт бүтээгдэхүүн” хэмээн зарласан. Тэрбээр яриандаа хэтрүүлэг ашиглах дуртай байв. Гэвч тэр цагаас хойш 10 жил өнгөрөхөд түүний үг үнэн болох нь батлагдлаа. Apple-ийн сүүлийн iPhone Х-ийг өнгөрсөн долоо хоногт Купертинод анх худалдаанд гаргасан нь энэ ухаалаг утас ямар үзэгдэл болон хувирсныг харуулав. iPhone дэлхий даяар нэг тэрбум гаруй ширхэг зарагдсан бөгөөд түүхэнд хамгийн ашигтай бүтээгдэхүүн болж, Apple-ийг дэлхийд хамгийн үнэ цэнэтэй хувьцаат компани болгосон юм.

Гэвч Брайн Мерчант “Нэг төхөөрөмж, iPhone-ийн нууц түүх” номдоо ухаалаг утас Жобсын төсөөлснөөс өөрөөр хувьсан хөгжсөнийг тайлбарлажээ. Түүний гол зорилго нь телефоныг шинээр боловсруулж, iPod ба веб хөтөч болгох явдал байв. Гэвч дараа нь App store нээгдсэнээр iPhone-ийн хөгжлийг асар хурдасгаж, эдийн засгийн бүхэл бүтэн шинэ салбар үүсгэсэн юм. iPhone-ийг хөнөөсөн аппликейшны дэлгүүр хэмээх энэ сайтад бусад апп-уудыг ч мөн тавих боломжтой. Apple-ийн зорилго нь хүн бүрийн халаасанд супер компьютер байрлуулж, бусад нь түүнийг хэрхэн ашиглахаа бодох ёстой байсан аж. 1969 онд саран дээр хүн газардахад тусалсан Аполлон сансрын хөлгийг удирдсан компьютер 12300 хагас дамжуулагчаас бүрдэж байжээ. Харин одоо iPhone 7-д 3.3 тэрбум ширхэг бий. Мерчантын бичсэнээр iPhone хэмээх супер компьютер “орчин үеийн амьдралын үндсэн хэрэглүүр” болжээ.
Апп эдийн засаг Цахиурын хөндийн Uber, Instagram, Snapchat, Airbnb зэрэг шинэ үеийн компаниудыг төрүүлж, Facebook мэтийн нийгмийн сүлжээний бизнест зэвсэг болж өгсөн юм. AppAnnie фирмийн тооцоогоор Google-ийн болон Хятадын супер апп экосистемүүдийн өрсөлдөөн эрчимжихийн сацуу энэ онд хэрэглэгчид сүлжээнээс 197 тэрбум апп татаж авсан бол 2021 онд уг тоо 353 тэрбумд хүрнэ. Апп хэрэглээний ийм тэсрэлт хувийн харилцаа холбоо, хэрэглэгчийн ая тух болон цэнгээнт бүтээгдэхүүний эрэлтээс үүдэлтэй.
Гэвч энэхүү технологийн хувьсгалыг дагаад эдийн засгийн тасалдал, хайнга байдал, хувийн нууц алдагдах зэрэг үзэгдэл ажиглагдав. Европт иргэний эрхээр далайлган хэрэглэгчийн ая тухыг үл харгалзах өөр хандлага гарлаа. Энд АНУ-ын технологийн компаниудыг цус сорогч колоничлол мэтээр үзэж, Европын хэрэглэгчдийн мэдээллийг сорон авч, тэднийг зар сурталчилгааны тэжээл болголоо гэх шүүмжлэл бий. Европын холбоо Америкийн технологийн аваргуудыг хазаарлахын тулд чөлөөт өрсөлдөөнөөр шалтаглан ирэх оноос Хувийн мэдээллийн зохицуулалт гэдэг журмыг хэрэгжүүлж эхэлнэ.
Европын комиссын тооцоолсноор 2020 он гэхэд иргэдийн хувийн өгөгдлийн өртөг нэг их наяд еврод хүрэх төлөвтэй байгаа нь ЕХ-ны ДНБ-ий найман хувьтай тэнцэх юм. Иймээс энэхүү үнэ цэнэтэй нөөцийг хариуцлагатай ашиглах ёстой гэнэ. Даваа гарагт нийтлэгдсэн ЕХ-ны тайланд DECODE нэртэй өгөгдлийн өөр экосистем байгуулж, цахим тусгаар тогтнолоо хамгаалах төлөвлөгөө боловсруулах тухай дурджээ. Энэ нь жинхэнэ өгөгдөл хуваалцах буюу нэгдсэн мэдээллийн сан байгуулснаар хувь хэрэглэгч, бизнесүүд болон бүлгүүд ашиг тусыг нь хүртэх ач холбогдолтой юм.
Ирэх оноос Амстердам, Барселон хотуудад DECODE-ийг эхлүүлж, туршилтаар хоёр жил ажиллуулна. Нэг жишээ хэлэхэд уг систем Амстердам хотын захиргааны зүгээс зочдод байр түрээслүүлэх, орон нутгийн санал санаачилгад хөрөнгө оруулах зэрэгт туслах FairBnB апп-ын суурь болох юм. Энэ апп түрээсийн төлбөрийг хэт өсгөж, хууль зөрчсөн зочдын талаар мэдээлэл өгөхөөс татгалздаг Airbnb-ийг шахах зорилготой. Ийм төлөвлөгөө цэцэглэн хөгжвөл Европ тив мэдээллийн капитализмын олон ургальч хэлбэр болно. АНУ-аас эхлээд дэлхий даяар үүнийг дэмжин хөхиүлэх биз. Гэвч Европ зах зээлд орж ирээд бүтэлгүйтдэг технологийн асар том төслүүдийг санаачилж байсан газар. Францын Ерөнхийлөгч асан Жак Ширак Google-ийг орлох Quaero сүлжээ байгуулаад юу боллоо. Харамсалтай нь, төрийн дэмжлэгтэй хайлтын систем замын хаа нэгтээ хаягдсан.
Зарим талаар DECODE бол урагшилж буй шинэ хандлагаас мөнгө олох гэсэн оролдлого мэт санагдаж магадгүй. Жинхэнэ шинэчлэл бол тэргүүлэгч технологийн компаниуд цахим эдийн засгийг өөрчилж, хэрэглэгч өөрсдөө өгөгдлөө хянадаг байхаар зохион байгуулах явдал юм. Бүхнийг шинэчлэх чадвартай дахиад нэг хувьсгалт бүтээгдэхүүн хэрэгтэй байна. Зар сурталчилгааныханд зарахын оронд өөрөө өгөгдлийг хуримтлуулан шилдэг бүтээгдэхүүн гаргадаг компани Apple энэ зарчимд хамгийн илүү нийцнэ.

Жон Торнхилл

When Steve Jobs launched the iPhone in 2007 he claimed it was a revolutionary product that would change everything. Hyperbole was, of course, his second tongue. But a decade on, it could be argued that Jobs was largely right, even if not in the way he imagined.

The launch of Apple’s latest iPhone X in Cupertino last week once again highlighted what a phenomenon the smartphone has become. With more than 1bn devices sold, the iPhone probably ranks as the most profitable product in history, helping to turn Apple into the most valuable public company in the world.

But, as Brian Merchant explains in his snappy book The One Device, The Secret History of the iPhone, the smartphone has evolved in ways that Jobs did not envisage. His primary purpose was to reinvent the telephone by throwing in an iPod and a web browser. But it was the subsequent launch of the App Store that super-charged the iPhone’s growth and created a whole new branch of economic activity. The iPhone’s killer app was as a store for others’ apps.

Apple’s achievement was to put a supercomputer in everyone’s pocket and allow others to figure out how to use it. The Apollo Guidance Computer, which helped man land on the moon in 1969, contained 12,300 transistors. The iPhone 7 contains 3.3bn. In Mr Merchant’s words, this iPhone supercomputer has become the “foundational instrument of modern life”.

That app economy has spawned a new generation of Silicon Valley companies such as Uber, Instagram, Snapchat, and Airbnb and weaponised social media businesses such as Facebook. Adding in rival app ecosystems, such as Google-Android and China’s super-app communities, the AppAnnie data company estimates that consumers will download a total of 197bn apps this year, rising to 353bn by 2021.

That explosion of app usage has led to a surge of personal communication, consumer convenience, and on-demand entertainment. No longer can a teenager in possession of a smartphone ever again complain of being bored.

But this technological revolution has also come at a cost in terms of economic disruption, mass distraction and the erosion of privacy. In Europe, where citizens’ rights tend to trump consumer convenience, a different sensibility prevails. Here, US tech companies are sometimes portrayed as vampirical colonialists, sucking all the data out of European consumers, reducing them to bloodless advertising fodder.

The EU has responded by tackling some of the US tech giants on competition grounds and adopting a far-reaching General Data Privacy Regulation that comes into force next year. The European Commission has estimated that by 2020 the value of citizens’ personal data will reach €1tn, almost 8 per cent of EU gross domestic product. It is determined that this valuable resource should be utilised more responsibly.

An EU-funded report published on Monday sketches out a plan for reclaiming digital sovereignty by creating an alternative data ecosystem. The Decode (Decentralised Citizens Owned Data Ecosystem) plan describes how individual users, businesses and communities could benefit from the creation of a true sharing economy, a data commons.

Decode will test its methodology in pilot projects in Amsterdam and Barcelona in the next two years. To take one example, Decode will help the Amsterdam municipality work with the FairBnB community platform to provide short-term accommodation for visitors, reinvesting profits in local initiatives. This is a response to Airbnb, which stands accused of pushing up rents and failing to provide data about hosts who violate local laws.

It would be a wonderful thing if such projects flourished and Europe could pioneer a more plural form of data capitalism. Users around the world, including the US, would cheer them on.

But Europe’s landscape is littered with the corpses of grandiose tech projects that perished in the marketplace. Remember how France’s former president Jacques Chirac wanted to create Quaero to take on Google? Sadly, the state-backed search engine got lost somewhere along the way. In some respects, this latest Decode initiative feels like an attempt to pick up digital pennies in the path of an advancing steamroller.

What would catalyse a true transition is if a leading tech company were to help redesign the digital economy by enabling users to control their own data. What is needed is another revolutionary product that could change everything. Apple, which uses the data it amasses to build better products rather than to sell on to advertisers, seems most attuned to this philosophy. Over to you, Cupertino?

If you are a subscriber, add John to myFT in order to receive alerts when his articles are published. To do so, just click the button “add to myFT” which appears beside his name on his author page. Follow John on Twitter @johnthornhillft.

john.thornhill@ft.com

Бүхнийг шинэчлэх чадвартай дахиад нэг хувьсгалт бүтээгдэхүүн хэрэгтэй байна. Зар сурталчилгааныханд зарахын оронд өөрөө өгөгдлийг хуримтлуулан шилдэг бүтээгдэхүүн гаргадаг компани Apple энэ зарчимд хамгийн илүү нийцнэ.